W przypadku mediacji sądowych, są one prowadzone na podstawie postanowienia sądu wydanego z urzędu lub na wiosek każdej ze stron. Zgodnie z kodeksem postepowanie cywilnego istnieje obowiązek próby polubownego rozwiązania sporu przed złożeniem pozwu. Mediacja sądowa charakteryzuje się tym, że ma ustawowo ustalony termin realizacji oraz określone koszty postepowania mediacyjnego. Po przeprowadzeniu mediacji , mediator zobowiązany jest przekazać do sądu protokół mediacji, a jeżeli została zawarta ugoda, również samą ugodę. Po zatwierdzeniu ugody przez sąd ma ona taką samą moc prawną jak wyrok.

W przypadku mediacji pozasądowych to strony same wybierają mediatora zgłaszając się do niego razem, lub jedna ze stron zgłasza się do mediatora i prosi o kontakt w swoim imieniu z drugą stroną. Mediator następnie ustala ze stronami termin spotkanie i miejsce neutralne dla obydwu stron. Argumentem przemawiającym na korzyść mediacji pozasądowej jest szybszy termin zakończenia sprawy, porozumienie jest wypracowane w formie akceptowanej dla obu stron, niższe koszty w porównaniu do postępowań sądowych. Częstą praktyką jest to, iż porozumienie można wypracować już na pierwszym spotkaniu. Podobnie jak w przypadku mediacji sądowych po zatwierdzeniu ugody przez sąd zyskuje ona moc postanowienia sądowego, a w przypadkach dotyczących roszczeń finansowych zostanie nadana klauzula wykonalności.